آشنایی با خط فرمان

برای خوانندگان در خانه: این فصل در ویدئو دوست جدید شما: Command Line توضیح داده شده است.

هیجان انگیز است! شما تا چند دقیقه دیگر اولین خط کد خود را خواهید نوشت! :)

بگذارید شما را به اولین دوست جدیدتان معرفی کنیم: خط فرمان!

این مراحل به شما یاد می‌دهد که چطور از این پنجره سیاهی استفاده کنید که همه هکرها از آن استفاده می‌کنند. ممکن است در ابتدا کمی ترسناک به نظر بیاید ولی این فقط یک علامت است که نشان می‌دهد سیستم منتظر فرمان‌های شماست.

نکته توجه داشته باشید که در این دوره آموزشی ما بارها از دایرکتوری یا پوشه صحبت کرده ایم هر دو این مفاهیم یکی هستند.

خط فرمان چیست؟

این پنجره که معمولاً command line یا صفحه خط فرمان گفته می‌شود یک نرم افزار مبتنی بر متن است که برای مشاهده، مدیریت و تغییر فایل‌ها از آن استفاده می‌شود. شباهت زیادی به ویندوز اکسپلورر یا فایندر در مک دارد با این تفاوت که اینترفیس گرافیکی ندارد. نام های دیگر خط فرمان این‌ها هستند: cmd, CLI, prompt, console ، terminal.

اینترفیس خط فرمان را باز کنید

برای اینکه کمی تجربه کنیم باید ابتدا اینترفیس خط فرمان را باز کنید.

Prompt

شما صفحه‌ای سیاه یا سفید خواهید دید که منتظر دستورات شماست.

اگر بر روی مک یا لینوکس کار می‌کنید، ممکن است یک علامت $ ببینید:

$

بر روی ویندوز، احتمالاً علامت > را خواهید دید:

>

به بخش لینوکس در بالا نگاه کنید، چیزی که در آنجا می‌بینید بسیار شبیه چیزی است که در وبسایت PythonAnywhere و در ادامه این دوره آموزشی خواهید دید.

هر دستور با یک پیشوند $ یا > و یک اسپیس نشان داده شده‌اند، ولی شما نباید آن‌ها را تایپ کنید کامپیوتر آن را قبل از هر دستور شما گذاشته است. :)

یک نکته کوچک: ممکن است در کامپیوتر شما چیزهایی شبیه به C:\Users\ola> یا Olas-MacBook-Air:~ ola$ قبل از علامت پرامت باشد که کاملاً طبیعی است.

به بخشی که از ابتدای خط تا علامت $ یا > را شامل می‌شود command line prompt یا به طور خلاصه prompt گفته می‌شود (prompt به معنی تشویق کردن و برانگیختن است). این علامت شما را تشویق می‌کند تا جلوی آن چیزی بنویسید.

در این دوره آموزشی وقتی که از شما می‌خواهیم که دستوری را بنویسید، معمولاً در سمت چپ آن $ یا > را گذاشته‌ایم. این تکه را در نظر نگیرید و فقط دستور را که بلافاصله بعد از پرامت قرار دارد تایپ کنید.

اولین دستور شما (وای!)

بیایید با تایپ این دستور شروع کنیم:

$ whoami

> whoami

و سپس کلید enter را بزنید. نتیجه این خواهد بود:

$ whoami
olasitarska

همانطور که می‌بینید کامپیوتر نام کاربری شما را نشان می‌دهد. جالب نیست؟ :)

برای امتحان کردن هر دستور آن را کپی نکیند. با تایپ کردن بهتر یاد خواهید گرفت!

اصول اولیه

هر سیستم عامل، مجموعه دستورات کمی متفاوت برای خط فرمان، با دیگر سیستم عامل‌ها دارد، بنابراین مطمئن شوید که دستورالعمل‌های سیستم عامل خود را دنبال می‌کنید. حالا این را امتحان کنیم، آماده اید؟

دایرکتوری جاری

بسیار خوب است که بفهمیم در کدام دایرکتوری هستیم. این دستور را تایپ کنید و کلید enter را بزنید:

$ pwd
/Users/olasitarska

نکته: 'pwd' مخفف 'print working directory' به معنی 'دایرکتوری در حال اجرا را چاپ کن' است.

> cd
C:\Users\olasitarska

نکته: 'cd' مخفف 'change directory' به معنی 'دایرکتوری را عوض کن'. در نرم افزار PowerShell در ویندوز شما می‌توانید مانند لینوکس یا مک از دستور pwd استفاده کنید.

احتمالاً چیزی شبیه به این را بر روی کامپیوتر خود دیده اید. وقتی پنچره خط فرمان را باز می‌کنید معمولاً در دایرکتوری home اکانت کاربری خود هستید.

---

چیزهای بیشتر در مورد یک فرمان

بسیاری از فرمان‌هایی که شما می‌توانید در پرامت فرمان تایپ کنید یک راهنمای داخلی دارند که می‌توانید آن را ببینید و بخوانید! مثلاٌ برای آنکه در مورد فرمان دایرکتوری جاری بیشتر بدانید:

OS X و لینوکس یک فرمان man دارند که در مورد فرمان‌ها کمک زیادی می‌کند. دستور man pwd را امتحان کنید و ببینید که چه می‌شود. یا دستور man را قبل از فرمان‌های دیگر قرار دهید تا راهنمای داخلی آن‌ها را ببینید. خروجی فرمان man صفحه بندی شده است. با کمک کلید اسپیس به صفحه بعد بروید و با زدن q از راهنما خارج شوید.

اضافه کردن یک پسوند /? به اکثر فرمان‌ها باعث می‌شود که صفحه راهنما نشان داده شود. لازم است صفحه را به سمت بالا اسکرول کنید تا تمام آن را ببینید. cd /? را امتحان کنید.

لیست کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌ها

چی توش هست؟ خوبه که بفهمیم. نگاه کنید:

$ ls
Applications
Desktop
Downloads
Music
...

> dir
 Directory of C:\Users\olasitarska
05/08/2020 07:28 PM <DIR>      Applications
05/08/2020 07:28 PM <DIR>      Desktop
05/08/2020 07:28 PM <DIR>      Downloads
05/08/2020 07:28 PM <DIR>      Music
...

نکته: در PowerShell شما می‌توانید مانند لینوکس یا Mac OS X از دستور 'ls' استفاده کنید.

---

تغییر دایرکتوری جاری

حالا به دایرکتوری Desktop کامپیوترمان برویم:

$ cd Desktop

$ cd Desktop

توجه داشته باشید که ممکن است دایرکتوری Desktop به زبان کاربری تعیین شده در لینوکس شما ترجمه شود. اگر چنین اتفاقی افتاد لازم است که شما Desktop را با نام ترجمه شده عوض کنید؛ مثلاً برای زبان آلمانی با Schreibtisch عوض کنید.

> cd Desktop

بررسی کنید که آیا واقعاً دایرکتوری جاری عوض شد:

$ pwd
/Users/olasitarska/Desktop

> cd
C:\Users\olasitarska\Desktop

بله درست شد!

نکته حرفه‌ای: اگر شما تایپ کنید cd D و بعد کلید tab را بر روی کیبورد بزنید، خط فرمان ادامه فرمان شما را تایپ خواهد کرد بنابراین سریعتر می‌توانید حرکت کنید. اگر دایرکتوری هایی که با "D" شروع می‌شوند بیشتر از یکی باشند، با دوبار زدن کلید tab لیستی از آن‌ها را خواهید دید.

---

ساختن دایرکتوری

چطور است که یک دایرکتوری آزمایشی بر روی دسکتاپ بسازیم؟ به این روش می‌توانید انجام دهید:

$ mkdir practice

> mkdir practice

این دستور کوچک یک دایرکتوری به نام practice بر روی دسکتاپ شما خواهد ساخت. شما می‌توانید با اجرا کردن دستور ls یا dir بررسی کنید که آیا این دایرکتوری روی Desktop هست یا نه! آن را امتحان کنید. :)

نکته حرفه‌ای: اگر دوست ندارید یک دستور را بارها و بارها تایپ کنید، کلید up arrow یا جهت بالا و down arrow یا جهت پایین را بر روی کیبورد بزنید تا فرمان‌هایی که اخیراً زده اید را ببینید.

---

تمرین!

یک چالش کوچک برای شما: در این دایرکتوری practice که اخیراٌ ساخته اید، یک دایرکتوری به نام test بسازید. (از دستور cd و mkdir استفاده کنید.)

راه حل:

$ cd practice
$ mkdir test
$ ls
test

> cd practice
> mkdir test
> dir
05/08/2020 07:28 PM <DIR>      test

تبریک! :)

---

پاک‌سازی

نمی‌خواهیم همه جا را شلوغ کنیم، پس بیایید همه چیزهایی که ساخته ایم را پاک کنیم.

اول از همه باید به Desktop برویم:

$ cd ..

> cd ..

استفاده کردن از .. به همراه دستور cd باعث خواهد شد که به دایرکتوری parent بروید (parent دایرکتوری است که دایرکتوری جاری درون آن قرار دارد).

بررسی کنید که کجا هستید:

$ pwd
/Users/olasitarska/Desktop

> cd
C:\Users\olasitarska\Desktop

حالا وقت پاک کردن دایرکتوری practice است:

توجه: پاک کردن فایل‌ها با del یا rmdir یا rm غیر قابل بازگشت است به این معنی که فایل‌های پاک شده برای همیشه از بین می‌روند! بنابراین هنگام کار با این دستورها بسیار احتیاط کنید.

$ rm -r practice

> rmdir /S practice
practice, Are you sure <Y/N>? Y

انجام شد! برای اینکه مطمئن شوید پاک شده است آن را چک کنید:

$ ls

> dir

خروج

برای الان کافی است! شما می‌توانید به راحتی خط فرمان را ببندید. بیایید به روش هکرها انجامش دهیم، باشه؟ :)

$ exit

> exit

با حال بود، نه؟ :)

چکیده

اینجا چکیده‌ای از دستورات مهم آورده شده:

دستورات (Windows)	دستورات (Mac OS / Linux)	توضیحات	مثال
exit	exit	بستن پنجره خط فرمان	exit
cd	cd	تغییر دایرکتوری	cd test
cd	pwd	نشان دادن دایرکتوری جاری	cd (Windows) or pwd (Mac OS / Linux)
dir	ls	لیست کردن دایرکتوری/فایل ها	dir
copy	cp	کپی کردن فایل	copy c:\test\test.txt c:\windows\test.txt
move	mv	جا به جا کردن فایل	move c:\test\test.txt c:\windows\test.txt
mkdir	mkdir	ساختن یک دایرکتوری جدید	mkdir testdirectory
rmdir (or del)	rm	حذف کردن یک فایل	del c:\test\test.txt
rmdir /S	rm -r	حذف کردن یک دایرکتوری	rm -r testdirectory
[CMD] /?	man [CMD]	دیدن راهنمای یک دستور	cd /? (Windows) or man cd (Mac OS / Linux)

این‌ها تعداد بسیار کمی از دستوراتی هستند که می‌توانید در خط فرمان اجرا کنید، اما امروز چیزی بیشتر از این‌ها لازم ندارید.

اگر علاقمند هستید، وبسایت ss64.com مرجع کاملی از انواع فرمان‌ها برای سیستم عامل‌های مختلف دارد.

آماده هستید؟

حالا در پایتون شیرجه بزنیم!