Wprowadzenie do wiersza polecenia

Dla czytelniczek w domu: ten rozdział jest również omówiony w wideo Your new friend: Command Line.

Za chwilę napiszesz swoją pierwszą linijkę kodu. Jesteś już podekscytowana? :)

Pozwól, że przedstawimy Ci, Twojego pierwszego przyjaciela: wiersz polecenia!

Następujące kroki pokażą Ci, jak wykorzystać tajemnicze czarne okno, które używają wszyscy hakerzy. Na początku może to wyglądać nieco przerażająco ale tak naprawdę to tylko zachęta do wpisywania komend.

Uwaga Podczas tego kursu będziemy używać terminów "katalog" i "folder" zamiennie, ponieważ oznaczają one tę samą rzecz.

Czym jest wiersz polecenia?

Okno zwane wierszem polecenia lub interfejsem wiersza polecenia jest aplikacją tekstową służącą do przeglądania, obsługi i operowania plikami na Twoim komputerze. Podobnie jak np. Eksplorator Windows lub Finder na Macu, ale bez interfejsu graficznego. Inne nazwy dla wiersza polecenia to cmd, CLI, prompt, konsola lub terminal.

Uruchamiamy interfejs wiersza polecenia

Aby zacząć nasze eksperymenty, musimy najpierw otworzyć nasz wiersz polecenia.

Znak zachęty

Teraz powinnaś zobaczyć białe lub czarne okno, które czeka na Twoje polecenia.

Jeżeli używasz Maca lub Linuksa, powinnaś zobaczyć $, tak jak poniżej:

$

W systemie Windows ujrzysz znak >, o tak:

>

Spójrz na powyższą sekcję Linux -- Zobaczysz coś więcej, gdy dojdziesz do dalszej części tutoriala.

Każda komenda będzie poprzedzona przez $ lub > i jedną spację, czego nie powinnaś wpisywać. Twój komputer zrobi to za Ciebie. :)

Jedna mała uwaga: w Twoim przypadku prompt może być poprzedzony czymś jeszcze, np. C:\Users\ola> lub Olas-MacBook-Air:~ ola$ i jest to w 100% poprawne.

Część do znaku $ lub > razem z nim nazywana jest znakiem zachęty wiersza polecenia lub skrótowo znakiem zachęty (promptem). Jego celem jest zachęcić Ciebie do wpisania jakiegoś polecenia.

W tutorialu, jeżeli będziemy chciały, byś wpisała komendę, umieścimy przed nią również $ lub >, a czasami nawet resztę znaku zachęty. Możesz śmiało zignorować lewą część i wpisać komendę zaczynającą się za promptem.

Twoja pierwsza komenda!

Zacznijmy od wpisania następującego polecenia:

$ whoami

> whoami

A następnie wciśnij enter. Oto rezultat:

$ whoami
olasitarska

Jak widzisz, komputer właśnie wyświetlił Twoją nazwę użytkownika. Prawda, że sprytne? :)

Staraj się zawsze przepisywać polecenia zamiast je kopiować i wklejać. W ten sposób zapamiętasz więcej!

Podstawy

Każdy system operacyjny ma nieco inny zestaw komend dostępnych w wierszu polecenia, zatem postępuj według instrukcji odpowiadających Twojemu systemowi operacyjnemu. To co, spróbujemy?

Bieżący katalog

Miło byłoby dowiedzieć się, gdzie teraz jesteśmy, co? No to sprawdźmy. Wpisz poniższe polecenie i wciśnij enter:

$ pwd
/Users/olasitarska

Uwaga: 'pwd' pochodzi od angielskiego skrótu 'print working directory', czyli wyświetl katalog roboczy - ten, w którym się aktualnie znajdujemy.

> cd
C:\Users\olasitarska

Uwaga: 'cd' pochodzi od 'change directory' (po polsku 'zmień katalog'). W PowerShell możesz używać pwd dokładnie tak samo jak w Linuksie lub Mac OS X.

Prawdopodobnie ujrzysz coś podobnego na swoim komputerze. Kiedy otwierasz wiersz polecenia, zwykle jest on uruchamiany w folderze głównym Twojego konta użytkownika.

---

Dowiedz się więcej o komendach

Wiele poleceń, które można wpisać w wierszu polecenia ma wbudowane funkcje pomocy, które można wyświetlić i przeczytać! Na przykład, aby dowiedzieć się więcej na temat polecenia cd:

OS X i Linux posiada polecenie man, które wyświetla Ci pomoc dla danego polecenia. Spróbuj man pwd i zobacz, co mówi lub umieścić man przed innim poleceniem, aby zobaczyć jego pomoc. Wynikiem man jest normalna strona. Użyj spacji, aby przejść do następnej strony i q, aby zakończyć.

Dodawanie przyrostka/? do większości poleceń powoduje, że zostają wyświetlone strony pomocy. Konieczne może być przewinięcie okna polecenia, aby zobaczyć wszystkie informacje. Spróbuj cd /?.

Lista plików i folderów

Co znajduje się w środku? Fajnie byłoby się tego dowiedzieć. Sprawdźmy:

$ ls
Applications
Desktop
Downloads
Music
...

> dir
Directory of C:\Users\olasitarska
05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Applications
05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Desktop
05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Downloads
05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Music
...

Uwaga: W PowerShell możesz również używać 'ls' tak jak w Linuksie lub Mac OS X.

---

Zmiana katalogu bieżącego

Przejdźmy teraz do naszego folderu Pulpit:

$ cd Desktop

$ cd Desktop

Zapamiętaj, że katalog "Desktop" może być przetłumaczony na język Twojego systemu Linux. W takim przypadku, musisz wymienić Desktop na przetłumaczoną nazwę; na przykład dla niemieckiego tłumaczenia Schreibtisch.

> cd Desktop

Sprawdźmy, czy coś się faktycznie zmieniło:

$ pwd
/Users/olasitarska/Desktop

> cd
C:\Users\olasitarska\Desktop

Tak, to tutaj!

PRO tip: gdy wpiszesz cd D i wciśniesz przycisk Tab na klawiaturze, wiersz polecenia automatycznie uzupełni resztę nazwy, dzięki czemu będziesz mogła nawigować szybciej. Jeżeli istnieje więcej niż jeden folder o nazwie zaczynającej się na "D", wciśnij Tab dwukrotnie, aby wyświetlić listę możliwości.

---

Tworzenie folderu

Co powiesz na stworzenie folderu "cwiczenie" na swoim pulpicie? Zrób to w ten sposób:

$ mkdir cwiczenie

> mkdir cwiczenie

To niepozorne polecenie doda do Twojego pulpitu folder o nazwie cwiczenie. Możesz sprawdzić, czy na pewno został tam dodany - spójrz na swój pulpit albo uruchom polecenie ls lub dir! Spróbuj. :)

PRO tip: Jeżeli nie chcesz w kółko wpisywać tych samych poleceń, wciśnij na klawiaturze klawisz ze strzałką w górę i strzałką w dół aby przewinąć listę poprzednio użytych poleceń.

---

Ćwiczenie!

Małe wyzwanie dla Ciebie: wewnątrz świeżo utworzonego katalogu cwiczenie stwórz katalog o nazwie test. Użyj poleceń cd i mkdir

Rozwiązanie:

$ cd excercise
$ mkdir test
$ ls
test

> cd excercise
> mkdir test
> dir
05/08/2014 07:28 PM <DIR>      test

Gratulacje! :)

---

Sprzątanie

Nie chcemy zostawić bałaganu, a zatem wyrzućmy wszystko, co do tej pory zrobiłyśmy.

Najpierw musimy wrócić do Pulpitu:

$ cd ..

> cd ..

Wykonanie cd wraz z .. przeniesie Cię do katalogu nadrzędnego (czyli tego, w którym znajduje się Twój aktualny katalog).

Sprawdź, gdzie jesteś:

$ pwd
/Users/olasitarska/Desktop

> cd
C:\Users\olasitarska\Desktop

Teraz czas usunąć katalog cwiczenie:

Uwaga: Usuwanie plików za pomocą del, rmdir lub rm jest nieodwracalne. To znaczy, że Twoje pliki zostaną bezpowrotnie utracone! Tak więc bądź ostrożna z tymi poleceniami.

$ rm -r cwiczenie

> rmdir /S cwiczenie
cwiczenie, Are you sure <Y/N>? Y

Gotowe! Dla pewności, że został on naprawdę usunięty, sprawdźmy to:

$ ls

> dir

Wyjście

To na razie tyle! Możesz teraz spokojnie zamknąć wiersz polecenia. To co, zrobimy to jak prawdziwy haker? :)

$ exit

> exit

Fajnie, nie? :)

Podsumowanie

Oto podsumowanie przydatnych poleceń:

Polecenie (Windows)	Polecenie (Mac OS / Linux)	Opis	Przykład
wyjście	wyjście	zamknięcie okna	wyjście
cd	cd	zmiana katalogu	cd test
cd	pwd	pokazywane bieżącego katalogu	cd (Windows) lub pwd (Mac OS / Linux)
dir	ls	lista katalogów/plików	dir
copy	cp	kopiowanie pliku	copy c:\test\test.txt c:\windows\test.txt
move	mv	przenoszenie pliku	move c:\test\test.txt c:\windows\test.txt
mkdir	mkdir	tworzenie nowego katalogu	mkdir testdirectory
rmdir (lub del)	rm	usuwanie pliku	del c:\test\test.txt
rmdir /S	rm -r	usuwanie katalogu	rm -r testdirectory
[CMD] /?	man [CMD]	uzyskiwanie pomocy na temat komendy	cd /? (Windows) lub man cd (Mac OS / Linux)

To tylko garstka wszystkich poleceń, z których możesz skorzystać w wierszu polecenia, ale dzisiaj nie będziesz potrzebowała niczego więcej.

Jeżeli temat Cię zainteresował, to ss64.com zawiera kompletny spis poleceń dla wszystkich systemów operacyjnych.

Gotowa?

No to poznajmy Pythona!